Het belang van reinigingsvalidatie in de productie van farmaceutische producten

Reiningsvalidatie is cruciaal voor het garanderen van de effectiviteit van apparatuurreiniging en uiteindelijk om de veiligheid en integriteit te garanderen van API en het farmaceutische eindproduct.  

Ecolab cleaning validation expert testing the cleanliness of a pharmaceutical production drum

Reinigingsprocedures die goed zijn gedocumenteerd, worden begrepen door operators en consistent worden uitgevoerd zijn cruciaal voor het maken van producten die geen verontreinigingen bevatten. Verontreinigingen kunnen worden geïntroduceerd door carry-over (farmaceutische producten of API's) van de ene naar de andere productiebatch, reinigingsmiddelen, micro-organismen of door andere materialen, bijvoorbeeld luchtgedragen deeltjes of grondstoffen. Kortom, er wordt gereinigd om verontreinigend materiaal te verwijderen dat bestaat uit productmateriaal en niet-productmateriaal. Reinigingsprocessen moeten worden gevalideerd op basis van gevalideerde analytische methodes, d.w.z. methodes die praktisch, uitvoerbaar en controleerbaar zijn.

De validatie omvat gedocumenteerd bewijs dat een proces consistent een product oplevert dat voldoet aan vooraf vastgestelde specificaties en kwaliteitskenmerken. Reinigingsvalidatie is een gedocumenteerd bewijs dat garandeert dat de volledige apparatuur en/of een deel van de apparatuur betrouwbaar en reproduceerbaar kan worden gereinigd binnen vooraf bepaalde en aanvaardbare grenzen. Om te garanderen dat ze geaudit kunnen worden, moeten reinigingsprogramma's en hun effectiviteit nauwgezet worden gedocumenteerd.


"Reinigingsvalidatie is gedocumenteerd bewijs dat een goedgekeurde reinigingsprocedure het vorige product of de vorige reinigingsmiddelen die in de apparatuur zijn gebruikt, reproduceerbaar zal verwijderen onder het wetenschappelijk vastgestelde maximaal toelaatbare overdrachtsniveau"

– PIC/S Guide to GMP for Medicinal Products; Annex 15 Qualification & Validation


Wanneer is reinigingsvalidatie vereist?

Reinigingsvalidatieprocedures zijn vereist wanneer er een productieverandering plaatsvindt die van invloed kan zijn op de mogelijke aanwezigheid van residuen die moeten worden verwijderd van de oppervlakken die in contact komen met het product. Deze wijzigingen zijn onder andere:

  1. Nieuw proces en/of nieuwe apparatuur
  2. Wijziging in reinigingsprocedure
  3. Wijziging in samenstelling
  4. Wijziging in apparatuur (inclusief logistiek en mechanisch)
  5. Wijziging in waterkwaliteit en/of in een nutssysteem
  6. Wijziging in reinigingsmiddel
  7. Wijziging in samenstelling van grondstof 


Wanneer is reinigingsvalidatie niet vereist?

Reinigingsvalidatieprocedures zijn niet vereist wanneer:

  1. Apparatuur alleen wordt gebruikt voor één specifiek product
  2. Er gebruik wordt gemaakt van eenmalige apparatuur en/of onderdelen
  3. Reiniging tussen de productie van partijen van hetzelfde product


Wanneer het reinigingsproces alleen wordt gebruikt tussen partijen van hetzelfde product (of verschillende partijen van hetzelfde tussenproduct in een bulkproces) hoeft de onderneming alleen te voldoen aan een criterium van 'zichtbaar schoon' voor de apparatuur. Voor dergelijke partijreinigingsprocesen is geen validatie vereist."

– Validation of Cleaning Processes, 7/93, FDA


De FDA 21 CFR 211.67(a) vereist echter dat alle apparatuur, met inbegrip van speciale en multifunctionele apparatuur, "wordt gereinigd, onderhouden en, afhankelijk van de aard van het geneesmiddel, met passende tussenpozen wordt gereinigd en/of gesteriliseerd om storingen of besmetting te voorkomen die de veiligheid, identiteit, sterkte, kwaliteit of zuiverheid van het geneesmiddel zouden veranderen en die verder gaan dan de officiële of andere vastgestelde vereisten."

Wat moet een reinigingsvalidatieproces inhouden?

Reinigingsvalidatie is een systematische aanpak om ervoor te zorgen dat de reinigingsprocedure herhaalbaar en betrouwbaar is. Het reinigingsvalidatieproces vereist een reeks gedocumenteerd bewijs met inbegrip van, maar niet beperkt tot:

  1. Corporate reinigingsvalidatiebeleid
  2. Masterplan voor reinigingsvalidatie 
  3. Reinigingsprocedure met:
    • Tijdsbestek tussen het einde van de productie en het begin van de reinigingsprocedures
    • Reinigingsprocedures voor elk farmaceutisch product, elk productiesysteem of elk apparaat.  Deze procedures moeten worden afgestemd op de productie- en kwaliteitsafdeling  Reinigingsprocedures zijn van toepassing op apparatuur die in contact komt met het product en die wordt gebruikt bij de productie, onderverdeling of bemonstering van een geneesmiddel, in-proces materiaal of grondstoffen. Deze apparatuur moet worden gereinigd en dit dient te bestaan uit:
      • reiniging bij overschakeling
      • tussentijdse reining, indien nodig
      • speciale apparatuurreining aan het eind van een productierun
  4. Training van operators
    • Visuele inspectie
    • Bemonsteringsprocedures (uitstrijken/spoelen)
    • Reinigingsstappen
    • Voorbereiden reinigingsoplossing
    • Jaarlijkse ogentest
  5. Reinigingsvalidatieprotocol
    • Bemonsteringsprocedures, inclusief motivering voor bemonsteringsmethodologieën.
    • Duidelijk gedefinieerde bemonsteringslocaties.
    • Gegevens over herstelonderzoek, waar van toepassing.
    • Analysemethoden, met inbegrip van de aantoonbaarheidsgrens en de bepaalbaarheidsgrens.
    • Acceptatiecriteria, met inbegrip van de motivering voor het vaststellen van de specifieke grenzen.
    • Samenvattend rapport
    • Periodiek controleprogramma om het reinigingsproces routinematig te controleren.

Wat zijn de gevolgen van het niet juist uitvoeren van reinigingsvalidatie?

Het is een wereldwijde wettelijke verwachting dat producenten een adequaat reinigingsvalidatieprogramma hebben om ervoor te zorgen dat het product niet wordt verontreinigd door bezwaarlijke residuen die de veiligheid, identiteit, sterkte, zuiverheid en kwaliteit van het eindproduct in gevaar kunnen brengen. De laatste vijf (5) jaar van inspectie-inzichten van de regelgevende instanties geven aan dat de waarnemingen met betrekking tot de reinigingsvalidatie consequent in de top vijf van de bevindingen staan. De kosten van het voor de eerste keer juist uitvoeren van reinigingsvalidatie zijn veel lager dan de kosten van reinigingsvalidatie als onderdeel van wettelijk opgelegde herstelprocedures. In extreme gevallen kan de productielocatie onmiddellijk worden stilgelegd wegens het ontbreken van een adequaat reinigingsvalidatieprogramma.

Hoe kunnen de experts in reinigingsvalidatie van Ecolab u helpen bij het uitvoeren van een geslaagde validatie?

Ecolab Life Sciences heeft een team gekwalificeerde en ervaren technische experts in het onderwerp die klanten helpen met hun behoeften op het gebied van reinigingsvalidatie. Deze technische experts van Ecolab helpen klanten met het optimaliseren van bestaande reinigingsvalidatieprogramma's of het ontwikkelen van nieuwe programma's. Daarnaast biedt het technische team van Ecolab end-to-end reinigingsvalidatieondersteuning om ervoor te zorgen dat de reinigingsvalidatieprogramma's veilig, efficiënt en conform de vereisten zijn.


Ecolab life sciences logo with cleaning and sanitation supplies

Ecolab Life Sciences

De Life Sciences-divisie van Ecolab richt zich op het ontwikkelen van de best mogelijke producten en diensten ter ondersteuning van onze klanten in de farmaceutische en persoonlijke verzorgingssector.

Gerelateerde farmaceutische artikelen